در این مطالعه پژوهشگران یک فرمولاسیون نانوذره‌ی لیپیدی حاوی دی‌اویل‌فسفاتیدلل‌اتانول‌آمین (DOPE) همراه با لیپید یونیزه‌شونده (DLin-MC3-DMA)، کلسترول و DMG-PEG2000 را برای بارگیری mRNA کدکننده VEGF-A165 طراحی کردند و توانایی آن را در حفاظت از mRNA در برابر RNase، تبدیل به پروتئین و القای آنژیوژنز و بهبود ترمیم زخم در مدل موشی ارزیابی نمودند. LNPهای جدید با قطر هیدرودینامیک ≈۱۳۰ nm، شاخص پلی‌دیسپرسیتی کم و زی-پتانسیال نزدیک به خنثی ساخته شدند و بیش از ۸۰% بازده بارگیری mRNA را نشان دادند؛ آزمون RNase و الکتروفورز آگارز گویای محافظت قوی LNP از mRNA در برابر تجزیه آنزیمی بود.

در کشت سلولی HUVEC، تحویل VEGF-A165 با DOPE-LNP منجر به افزایش قوی و وابسته به دوز در سطح mRNA و پروتئین VEGF شد (تا چند ده‌هزار برابر افزایش mRNA و تا صد برابر افزایش پروتئین)، و سیگنال‌های ترشحی حاصل باعث افزایش تشکیل لوله و تکثیر اندوتلیال گردید که با Lipofectamine قابل مقایسه بود. در آزمایش‌های عملکردی، محیط کشت ناشی از سلول‌های ترنسفکت‌شده با LNP@VEGF به‌طور معنی‌داری شاخص‌های آنژیوژنز (تعداد گره‌ها و طول رگ‌ها) و تکثیر را افزایش داد.

در مدل پوست تمام‌قطعی موش BALB/c، کاربرد موضعی LNP@VEGF )۱۰ µg در روز۰ و روز۳) موجب بیان انسانی VEGF-A در بافت زخم شد، نرخ بسته‌شدن زخم را در هفت روز اول بهبود بخشید، و تصویربرداری لیزر اسپکل نشان از افزایش پرفیوژن خون در منطقه زخم داشت. بیان نشانگر اندوتلیال CD31 در روزهای ۲ و ۴ بالا رفت و هیستولوژی نشان‌دهنده بافت گرانولاسیون ضخیم‌تر، اپیتلیال شدن کامل‌تر و بازسازی ساختار پاپیلاری در روز ۲۰ بود؛ نکته مهم اینکه اِدِم یا نشت عروقی غیرطبیعی مشاهده نشد، که مزیتی نسبت به تجویز پروتئین VEGF خام است.

محققان نقش کلیدی افزودنی DOPE را در ارتقای فرار از اندوزوم و بهبود بازده تحویل mRNA پیشنهاد می‌کنند و تأکید دارند که با وجود تصور قبلی از نامناسب بودن محیط RNase-دار زخم برای کاربرد موضعی mRNA، فرمولاسیون مناسب LNP می‌تواند حفاظت و بیان مؤثر را فراهم آورد. داده‌ها نشان می‌دهند این رویکرد غیرتهاجمی پتانسیل کاربرد در درمان زخم‌های مزمن و جراحت‌های اپیتلیال را دارد و راهکار ارزشمندی برای توسعه درمان‌های بازسازی با mRNA ارائه می‌دهد. در پایان، نویسندگان به مقیاس‌پذیری، ایمنی و طراحی توالی mRNA به‌عنوان عوامل تکمیلی برای ترجمه بالینی اشاره می‌کنند.

نویسنده: سعید جعفرخانی

مرجع

https://doi.org/10.1016/j.clnves.2025.100043

(A) تصاویر نمایشی لیزر اسپکل از پرفیوژن خون در ناحیه زخم در روز دوم. رنگ قرمز نشان‌دهنده پرفیوژن (جریان خون) بالا و رنگ آبی نشان‌دهنده پرفیوژن پایین است.
(B) میزان mRNA مربوط به CD31 در پوست اطراف ناحیه زخم در روزهای ۲ و ۴ اندازه‌گیری شد.
(C) تصاویر نمایشی رنگ‌آمیزی H&E از زخم‌ها در روزهای ۴ و ۲۰ پس از ایجاد آسیب.
تمام داده‌ها به‌صورت میانگین ± S.E.M. گزارش شده‌اند.