سی‌امین شماره‌ی ماهنامه‌ی تخصصی «رناپ» منتشر شد.
به نام آفریننده دانا
پیشرفت‌های امروز زیست‌پزشکی، دیگر صرفاً توصیف پدیده‌ها نیستند؛ بازطراحی هوشمندانه‌ی همان سازوکارهایی‌اند که زیست را می‌سازند و درمان را از سطح نشانه‌ها به ریشه‌ی بیماری‌ها می‌برند. در این شماره، سه دستاورد مهم را مرور می‌کنیم؛ یافته‌هایی که چشم‌انداز درمان‌های ژنتیکی و مبتنی بر RNA را یک گام دیگر به آینده نزدیک می‌کنند:
پیشرفت تاریخی در ویرایش ژن برای درمان دیس‌لیپیدمی: نتایج تازه‌ی یک کارآزمایی انسانی نشان می‌دهد غیرفعال‌سازی ANGPTL3 با CRISPR-Cas9 می‌تواند تنها با یک دوز تزریقی، چربی خون را به‌طور پایدار کاهش دهد. نشانه‌ای روشن از اینکه درمان‌های ژنتیکی طولانی‌اثر، حالا در آستانه ورود به پزشکی بالینی هستند.
موفقیت ژن‌درمانی AB-1002 در نارسایی قلبی: انتقال ژن I1c با ناقل AAV2i8 به سلول‌های عضله قلب توانسته است عملکرد SERCA2a را تقویت کرده و چرخه کلسیم را بهبود دهد. این نخستین کارآزمایی انسانی، ایمنی قابل‌قبول و بهبود علائم بیماران را نشان داده و مسیر اجرای مرحله دوم کارآزمایی GenePHIT را هموار می‌کند—بازگشتی محتاطانه اما امیدوارکننده برای ژن‌درمانی قلب.
احیای یک ژن باستانی برای مقابله با نقرس و بیماری‌های متابولیک: محققان توانسته‌اند ژن از‌دست‌رفته‌ی یوریکاز را—پس از میلیون‌ها سال—با کمک CRISPR دوباره فعال کنند. این مداخله سطح اسید اوریک را کاهش داده و از تجمع چربی در مدل‌های کبد انسانی جلوگیری می‌کند. گامی که نشان می‌دهد پاسخ برخی بیماری‌ها، در بازگرداندن همان توانایی‌های تکاملی فراموش‌شده نهفته است.
این شماره، نمایی از آینده‌ی درمان است؛ آینده‌ای که در آن، مرز میان زیست‌فناوری، ژنتیک و پزشکی بالینی کم‌رنگ‌تر می‌شود. از شما دعوت می‌کنیم تازه‌های علمی حوزه‌ی زیست‌پزشکی نوین را در رسانه‌ی رناپ آکادمی در پیام‌رسان «بله» نیز دنبال کنید: https://renap.ir/fa/
عناوین این شماره:
علوم پایه
- آیا CMV، واکسن mRNA را شکست داد؟
- بهبود کمی سازی میزان کپسوله شدن RNA در نانوذرات لیپیدی: جایگزین های مناسب برای Triton X-100 در سنجش RiboGreen
- نانونیدل‌های سیلیکونی متخلخل: پلی نوآورانه میان دستگاه‌های پزشکی و انتقال ژنتیکی دقیق
- تعیین مقدار سریع و دقیق RNA در نانوذرات لیپیدی با استفاده از طیف‌سنجی فرابنفش/مرئی بدون پراکندگی
- وقتی مادر شدن، سیستم ایمنی را قوی‌تر می‌کند: نقش سلول‌های T خاطره‌ای مقیم بافتی در محافظت ایمنی پس از بارداری و شیردهی
- لیپیدهای شاخه‌دار مختل‌کننده اندوزوم (BEND) واسطه‌ای برای تحویل mRNA و کمپلکس ریبونوکلئوپروتئینی CRISPR-Cas9 جهت ویرایش ژن در کبد و مهندسی سلول‌های T
- از مهارت تا استاندارد: نقش آموزش و تضمین کیفیت در به کار گیری بالینی ATMPها
- پیشرفت های روش ویرایش باز در درمان بیماری ناشنوایی غیر سندرومی اتوزومال غالب ۱۵
- طراحی و ارائه یک پروتکل مقیاس‌پذیر برای تولید برون‌تنی سلول‌های NK انسانی دارای گیرنده آنتی‌ژن کایمریک (CAR)
- آشکارسازی ناهمگونی ساختاری نانوذرات لیپیدی RNA با بررسی بیوفیزیک محلول
- نانوذرات لیپیدی مشتق از آمینوفوسفونات بستری نوین برای انتقال RNA حلقوی و بازیابی عملکرد پس از آسیب نخاعی
- روش بهبود یافته ترکیبی-تقاربی برای برچسب‌گذاری، تعاملات پروتئین با RNAهای منفرد را شناسایی می‌کند
- استفاده از شبه‌مولکول اینترلوکین-۲۱ جهت ایمنی‌درمانی سرطان
- نقش میکروگلیا در ارتباط محور میکروبیوتا–روده–مغز
- انتقال هدفمند mRNA با اصلاح نقطه ′۵ و افزایش کارایی ترجمه مستقل از کلاهک
- سنجش جامع نوار جریان جانبی برای کنترل کیفیت واکسن mRNA در محل در تولید غیرمتمرکز
- نانوذرات لیپیدی یونیزه‌شونده مبتنی بر کوآنزیم Q10 و فیبر کوتاه: راهکاری نوین برای بهبود درمان mRNA و بازگردانی عملکرد سلولی در بیماری‌های دژنراتیو
- انتقال اختصاصی mRNA به سلول‌ها از طریق نانوذرات لیپیدی مجهز به نانوبادی
- درمان ویرایش ژنی اختصاصی عضلات از طریق ذرات شبه‌ویروسی هدایت‌شده توسط فوزوژن‌های پستانداران
- چت کردن با سلول‌ها: تحلیل داده‌های تک‌سلولی تنها با پرسیدن از هوش مصنوعی
- تقویت تشخیص RNA ویروس با آزمایش نوین CARRD مبتنی بر سیستم CRISPR-Cas13a آنتی‌تگ در دمای اتاق
- ویرایش چندگانه ناحیه تنظیمی BCL11a برای درمان بیماری گلبول قرمز داسی شکل
- تحویل موضعی mRNA VEGF-A با LNP حاوی DOPE، راهبردی مؤثر برای القای آنژیوژنز و تسریع ترمیم زخم
- نانوذرات لیپیدی فنیله‌دار با هدف‌گیری اختصاصی مفصل مچ پا برای انتقال miR-709-z در درمان آرتریت روماتوئید
- طراحی و کاربرد لیپیدهای تیوسوکسینیماید یونیزه‌شونده با اتصال دهنده دوظرفیتی در انتقال و ویرایش ژن
- غربالگری پرسرعت برون‌تن و درون‌تن نانوذرات لیپیدی برای انتقال اسیدهای نوکلئیک به مغز
- واکسن‌های mRNA ویروس SARS-CoV-2، پاسخ تومورها به ایمونوتراپی را افزایش می‌دهند
پزشکی دقیق و شخصی
بالین نگار
- گزارش یک مورد سندرم ژوبرت مرتبط با CSPP1 با تظاهر متابولیک غیرمعمول
- گزارش یک مورد Harlequin Ichthyosis ناشی از جهش نادر6353C>G در ژن ABCA12 با استفاده از توالی‌یابی اگزوم کامل
در بالین
- تکارتوس (TecartusTM): محصول سلول‌درمانی پیشرفته با کاربرد در درمان لوسمی لنفوبلاستی حاد پیش‌ساز سلول B عودکننده یا مقاوم به درمان در بزرگسالان
- پگاپتانیب (Pegaptanib): آپتامر مهارکننده VEGF برای درمان دژنراسیون وابسته به سن ماکولا (نوع نئوواسکولار)
کارآزمایی بالینی
- کارآزمایی بالینی فاز I/II برای ارزیابی اثربخشی و ایمنی لیزوکابتاژن مارالئوسل (Liso-cel) در بزرگسالان مبتلا به لنفوم سلول B بزرگ عودکننده یا مقاوم به درمان
- کارآزمایی بالینی فاز ۱ ویرایش ژن ANGPTL3 با استفاده از CRISPR-Cas9 مبتنی بر نانوذرات لیپیدی در بیماران مبتلا به دیس‌لیپیدمی مقاوم به درمان
- کارآزمایی بالینی فاز I/II واکسن سیتومگالوویروس (CMV) مبتنی بر (mRNA (mRNA-1647 در نوجوانان و جوانان ۹ تا ۲۵ ساله (مطالعه CMVibe)
- کارآزمایی بالینی فاز ۳ تصادفی‌سازی و دوسوکور شده نوسینِرسِن (Nusinersen) در آتروفی عضلانی نخاعی با آغاز شیرخوارگی
