واکسن پیشگیرانه به‌عنوان یکی از ابزارهای اساسی در ارتقای سلامت عمومی و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها شناخته می‌شود. این واکسن‌ها با تحریک سیستم ایمنی بدن، به افراد کمک می‌کنند تا در برابر طیف وسیعی از عفونت‌ها، از جمله بیماری‌های ویروسی، باکتریایی و حتی برخی بیماری‌های ناشی از انگل‌ها، ایمنی پیدا کنند.
هدف اصلی واکسن‌های پیشگیرانه، کاهش شیوع بیماری‌ها و پیشگیری از بروز عوارض شدید و مرگ‌ومیر ناشی از آن‌ها است. برای اینکه واکسن‌های پیشگیرانه به‌طور مؤثر عمل کنند، باید پیش از مواجهه با عوامل بیماری‌زا تجویز شوند. این امر اهمیت برنامه‌ریزی دقیق برای واکسیناسیون را آشکار می‌کند تا افراد از ابتلا به بیماری‌ها محافظت شوند و سلامت عمومی جامعه حفظ گردد.
واکسن‌های پیشگیرانه معمولاً بر اساس نوع و شیوه تولید به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند. واکسن‌های زنده ضعیف‌شده شامل عوامل عفونی زنده‌ای هستند که قدرت بیماری‌زایی خود را از دست داده‌اند، مانند واکسن‌های سرخک و اوریون. این واکسن‌ها معمولاً پاسخ ایمنی قوی‌تری ایجاد می‌کنند.
از سوی دیگر، واکسن‌های غیرفعال شده یا واکسن کشته‌شده شامل عوامل عفونی هستند که به‌طور کامل غیرفعال شده‌اند، مانند واکسن‌های فلج اطفال و آنفلوانزا. علاوه بر این، واکسن‌های توکسوئید شامل سموم غیرفعال‌شده‌ای هستند که توسط باکتری‌ها تولید می‌شوند. نمونه‌هایی از این نوع واکسن‌ها، واکسن‌های دیفتری و کزاز هستند.
در سال‌های اخیر، با پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه فناوری، واکسن‌های نوترکیب و mRNA با استفاده از تکنولوژی‌های جدید تولید شده‌اند. این واکسن‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که آنتی‌ژن‌های خاصی تولید کنند تا سیستم ایمنی بدن به آن‌ها پاسخ دهد. واکسن COVID-19 که در مدت‌زمان کوتاهی تولید و به‌سرعت در سطح جهانی توزیع شد، یکی از مهم‌ترین نمونه‌های این نوع واکسن‌ها به شمار می‌آید.