مزایای واکسنهای mRNA
مهمترین مزیت واکسنهای mRNA نسبت به سایر واکسنها، توانایی القای همزمان پاسخ ایمنی خونی و ایمنی سلولی بدون کمک گرفتن از مواد اضافی (ادجوانت) در فرمولاسیون واکسن است. همچنین سرعت و انعطافپذیری در تولید این نوع واکسنها، باعث میشود در شرایط همهگیری بتوان به سرعت نسبت به ساخت واکسنهای جدید اقدام و از گسترش ویروس و تلفات انسانی جلوگیری کرد. در مواردی مانند ویروس کرونا که ویروس توانایی تغییر ژنتیکی دارد و سویههای جدیدی از ویروس ایجاد میشود، واکسنهای mRNA به دلیل اثربخشی قوی و امکان تولید سریعی که دارند، هم احتمال ایجاد واریانتهای جدید را کاهش میدهند و هم با تولید سریع واکسن بر علیه واریانتهای جدید، میتوان ایمنی مناسب در جامعه ایجاد نمود. هم اکنون در رناپ واکسن mRNA بر علیه تمام سویههای پرخطر ویروس کرونا نظیر سویههای برزیلی، انگلیسی، افریقایی و حتی هندی (دلتا) علاوه بر سویه ووهان تولید شده است که به محض ایجاد ضرورت و کسب اجازه از سازمان غذا و دارو، میتوان هر کدام از آنها را وارد فرآیند تولید کرد.
چرا واکسن رِناپ؟
واکسیناسیون در ایمنی جامعه در برابر بیماریها نقش حیاتی دارد. واکسنهای mRNA به دلیل ساختار انعطافپذیر و تولید پر سرعت و پربازده، نسبت به سایر واکسنها برای تولید انبوه ارجحیت دارند. در صورت وجود شرایط و فرآیندهای آماده، از زمانی که کد ژنتیکی یک آنتیژن خاص مشخص میشود تا طراحی و تولید واکسن mRNA بر علیه آن آنتیژن، ممکن است تنها چند هفته زمان لازم باشد. mRNA در آزمایشگاه و در یک سیستم فاقد سلول تولید میشود، به همین دلیل با در دسترس بودن مواد لازم برای تولید، تقریبا هیچ محدودیتی برای افزایش تولید وجود نخواهد داشت. روش تولید هیچ کدام از انواع دیگر واکسنها مانند واکسنهای حاوی ویروس غیرفعال، واکسنهای آدنوویروسی و واکسنهای زیرواحد، قابل مقایسه با تولید واکسن mRNA نیستند و پیچیدهتر بوده و به زمان بیشتری نیازمند هستند.
همچنین پس از تزریق واکسن حاوی mRNA، این مولکول وارد سلولهای بدن شده و باعث تولید آنتیژن توسط سلولها میشود. این آنتیژن ساخته شده در سلولهای انسانی دارای ساختار طبیعی است، در صورتیکه در واکسنهای پروتئینی یا زیر واحد، آنتیژن در سلولهای باکتریایی یا سلولهای یوکاریوتی غیر از سلولهای انسان ساخته شده و سپس به بدن فرد تزریق میشوند؛ به همین دلیل ساختاری کاملا مشابه ساختار طبیعی ویروس ندارند. همین موضوع باعث میشود در پاسخ به واکسن حاوی mRNA، هم ایمنی خونی و هم ایمنی سلولی به بهترین شکل فعال شده و محافظت لازم را ایجاد کنند.
mRNA موجود در واکسن، پس از تزریق مدت زیادی در بدن باقی نمیماند و سلولهای بدن mRNA را در مدت چند روز از بین برده و حذف میکنند و تقریبا هیچ امکانی وجود ندارد که mRNA وارد هسته سلول شده و ژنها را تغییر یا تحت تاثیر قرار دهند. در صورتیکه واکسنهای DNA و آدنوویروس، حاوی مولکولهای پایدار DNA هستند و برای فعالیت خود نیاز به رسیدن به هسته دارند. به همین دلیل واکسنهای mRNA بسیار ایمن بوده و حتی برای گروههای پرخطر مانند زنان باردار و … نیز مناسب هستند.
به طور کلی میتوان گفت که تجربه استفاده از واکسنهای mRNA به خصوص دو واکسن mRNA تایید شده و استفاده شده در پاندمی کووید-۱۹ نشان داده است که واکسنهای mRNA ضمن اینکه بالاترین سطح ایمنی خونی و سلولی را در برابر یک عامل عفونی خاص تولید میکنند، یکی از بهترین انواع واکسن با ایمنی بالا هستند.
واکسن رِناپ چگونه تولید میشود؟
در قلب مرکز تحقیقاتی شرکت رِناپ میلیونها باکتری تولید کننده حقلههای DNA محتوای ژنهای ویروس کرونا در حال تولید است، اینها در واقع ماده اولیه تولید واکسن کُرِناپسین شرکت هستند؛ فرایندی پیچیده که به همت ۶۰ نفر از بهترین دانشآموختگان کشور از گرایشهای مختلف علم و همکاری طیف وسیعی از شرکتهای دانشبنیان در شرکت رِناپ انجام شد. نتیجه آن تولید هزاران دوز واکسن کروناپسین برای ارزیابی سلولی و حیوانی بود، اکنون هزار دوز آماده ورود به مراحل بالینی است.
- مرحله اول: طراحی کرناپسین و ساخت سازه ژنتیکی کد کننده پروتئین سنبله (اسپایک گلایکو پروتئین)؛
- مرحله دوم: انتقال سازه کد کننده کرناپسین به میزبان باکتریایی و تکثیر آنها؛
- مرحله سوم: استخراج پلاسمیدهای حاوی سازه کد کننده کرناپسین؛
- مرحله چهارم: ارزیابی کیفی و ژنتیکی پلاسمیدها؛
- مرحله پنجم: خطی کردن پلاسمیدها با استفاده از آنزیم محدود کننده؛
- مرحله ششم: رونویسی DNA استخراج شده و تولید mRNA (رناپ)؛
- مرحله هفتم: ارزیابی کیفیmRNA تولید شده؛
- مرحله هشتم: فرمولاسیون mRNA با نانوذرات لیپیدی؛
- مرحله نهم: بستهبندی در بطریهای مناسب و انجماد؛
- مرحله دهم: ارزیابی کیفی فرمولاسیون نهایی (کرناپسین)؛
- مرحله یازدهم: ارسال به مراکز تزریق واکسن؛
- مرحله دوازدهم: تجویز و تزریق واکسن.
واکسن رِناپ کجا تولید میشود؟
کُرِناپسین به عنوان اولین واکسن پیشگیرانه مجموعه رِناپ به طور کاملاً بومی توسعه یافته است. تمامی مراحل از تحقیق تا توسعه در مجموعه رِناپ صورت پذیرفته است. به منظور صرفهجویی در هزینهها و استفاده از تجربه بزرگان این حوزه، کُرِناپسین به صورت قراردادی با استفاده از زیرساخت «شرکت آریوژن» تولید و بستهبندی میشود.