واکسن های mRNA چگونه عمل می کند؟

بسیاری از واکسن‌ها برای ایجاد پاسخ ایمنی، یک میکروب ضعیف یا غیر فعال شده را وارد بدن می‌کنند، اما در مورد واکسن‌های mRNA اینگونه نیست. این واکسن‌ها حاوی mRNA ساخته شده در آزمایشگاه هستند و بعد از وارد شدن به بدن ما باعث تولید پروتئینی می‌شوند که پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند. این پاسخ ایمنی در واقع  آنتی‌بادی‌هایی هستند که پس از تزریق واکسن تولید شده و وقتی ویروس به بدن ما وارد می‌شود، مانع ایجاد عفونت و بیماری در بدن می‌شوند.

واکسن‌های mRNA علیه کووید-۱۹ در قسمت بالایی بازو تزریق می‌شوند. mRNA موجود در واکسن وارد سلول‌های عضله بازو شده و باعث تولید پروتئین بی ‌ضرری به نام پروتئین اسپایک (spike) می‌شود. پروتئین اسپایک در واقع همان پروتئینی است که روی سطح ویروس کرونا (SARS-CoV-2) قرار دارد. بعد از اینکه پروتئین اسپایک ساخته شد، سلول‌ها مولکول‌های mRNA را شکسته و آن را حذف می‌کنند.

 در مرحله بعد سلول‌ها پروتئین اسپایک ساخته شده را بر روی سطح خودشان و در معرض سیستم ایمنی قرار می‌دهند. سیستم ایمنی بدن ما تشخیص می‌دهد که این پروتئین غریبه است و متعلق به بدن ما نیست. این موضوع باعث می‌شود سیستم ایمنی تحریک شده و آنتی‌بادی تولید کند. سایر سلول‌های سیستم ایمنی نیز فعال می‌شوند تا این پروتئین بیگانه را که تصور می‌کنند به دلیل عفونت وارد بدن شده است از بین ببرند. این اتفاق در واقع مشابه همان اتفاقی است که سیستم ایمنی بدن وقتی فردی مبتلا به کووید-۱۹ می‌شود، انجام می‌دهد تا با عفونت بجنگد.

با رخ دادن تمام این اتفاقات، در واقع بدن ما یاد گرفته است که چگونه در آینده در صورت مواجه شدن با ویروس‌های ایجاد کننده کووید-۱۹ آنها را از بین برده و از ابتلا جلوگیری کند. واکسن‌های mRNA هم مثل بقیه واکسن‌ها باعث می‌شوند ایمنی در بدن ایجاد شده و عوارض موقتی که بعد از تزریق واکسن مشاهده می‌شوند طبیعی بوده و نشان‌دهنده عملکرد صحیح واکسن است.

نکات مهم درباره واکسن‌های mRNA

در واکسن‌های mRNA از ویروس زنده‌ استفاده نمی‌شود و امکان ابتلا به عفونت با تزریق این نوع واکسن‌ها وجود ندارد.

واکسن‌های mRNA اخیرا در دسترس عموم قرار گرفته‌اند، اما مطالعات بر روی این نوع واکسن‌ها چند دهه قدمت دارد. دلیل اهمیت این واکسن‌ها این است که می‌توانند در آزمایشگاه و با مواد در دسترس ساخته شوند. این مساله باعث می‌شود که امکان تولید انبوه این واکسن‌ها بسیار سریع‌تر از تولید انواع دیگر واکسن‌ها وجود داشته باشد.

واکسن‌های mRNA برای بیماری‌های ناشی از ویروس‌های دیگری مثل ویروس آنفولانزا، زیکا، هاری و سیتومگالوویروس نیز مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. در حال حاضر دو نوع واکسن mRNA علیه کووید-۱۹ (واکسن‌های فایزر و مدرنا) تایید و در دنیا استفاده می‌شود.

تکنولوژی واکسن‌های mRNA در آینده این امکان را فراهم خواهد کرد که بتوان یک واکسن برای ایجاد ایمنی علیه انواع بیماری‌ها تولید کرد و بنابراین تعداد واکسن‌های تزریق شده به فرد برای ایجاد ایمنی در برابر انواع بیماری‌های قابل پیشگیری، کاهش پیدا خواهد کرد.

علاوه بر واکسن‌ها، تکنولوژی mRNA در مطالعات سرطان نیز مورد استفاده قرار گرفته است تا سیستم ایمنی بدن برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی عمل کند.

mRNA و پروتئین اسپایک مدت زیادی در بدن باقی نمی‌مانند. سلول‌های ما mRNA را در مدت چند روز بعد از تزریق واکسن از بین برده و حذف می‌کنند. همچنین طبق نظر دانشمندان، پروتئین اسپایک هم مانند سایر پروتئین‌های ساخته شده توسط بدن ممکن است به مدت چند هفته در بدن باقی بمانند و سپس حذف شوند.

mRNA موجود در این نوع واکسن‌ها هرگز وارد هسته سلول که DNA (ماده ژنتیکی) ما در آن قرار دارد نمی‌شود، بنابراین این واکسن‌ها نمی‌توانند ژن‌های ما را تغییر یا آنها را تحت تاثیر قرار دهند.

سوالات متداول درباره واکسن‌های mRNA

هیچ یک از واکسن‌های مجاز و توصیه‌شده COVID-19 باعث مثبت شدن تست‌هایی که شما برای بررسی وجود عفونت فعلی انجام می‌دهید نمی‌شود. ممکن است در ارزیابی‌های ایمونولوژی سطح آنتی‌بادی شما مثبت باشد که این پاسخ ایمنی بدن شما به واکسن بوده و در واقع هدف از واکسیناسون همین است. آزمایش‌های آنتی‌بادی نشان می‌دهد که شما یک عفونت قبلی داشته‌اید یا ممکن است سطحی از محافظت پس از تزریق واکسن داشته باشید.

خیر. هیچ یک از واکسن‌های مجاز COVID-19 حاوی ویروس زنده‌ نیستند که باعث بیماری شود. واکسن‌های COVID-19 به سیستم ایمنی ما می‌آموزند که چگونه ویروسی که باعث بیماری می‌شود را شناسایی کرده و با آن مبارزه کند. گاهی اوقات این فرآیند می‌تواند علائمی مانند تب ایجاد کند؛ این علائم مشابه علائمی است که با سایر واکسن‌های معمول تجربه می‌شود و عملکرد طبیعی بدن است که نشان دهنده این است که بدن در حال ایجاد محافظت در برابر ویروسی است که ممکن است در آینده با آن مواجه شود.

کرناپسین بعنوان یک mRNA Vaccine دارای پلتفرم انعطاف پذیر، پر سرعت و پر بازده برای تولید انبوه است؛ و در صورت بروز سویه‌های جهش یافته عامل بیماری‌زا، قابلیت بروز رسانی سریع، طی تنها چند هفته را دارد.

mRNA موجود در واکسن بعد از تزریق وارد سلول‌های بدن شده و باعث تولید آنتی‌ژن می‌شوند. این آنتی‌ژن دارای ساختار صحیح و طبیعی است و همین موضوع باعث می‌شود در پاسخ به آنتی‌ژن، هم ایمنی خونی و هم ایمنی سلولی به خوبی فعال شده و آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده قوی‌تر و تحریک بسیار کارآمد سلول‌های ایمنی ایجاد شود. فعال شدن همزمان دو بازوی ایمنی سلولی و ایمنی خونی برای پیشگیری از عفونت‌های ویروسی به ویژه SARS-COV-2  اهمیت زیادی دارد.

همچنین کرناپسین در یک سیستم فاقد سلول تولید می‌شود، به همین دلیل فرآیند تولید این واکسن در مقایسه با انواع دیگر واکسن‌ها مانند واکسن‌های حاوی ویروس غیرفعال، واکسن‌های آدنوویروسی و واکسن‌های زیر واحد بسیار پر سرعت و پر بازده است و امکان تولید انبوه این واکسن‌ها بر علیه سویه‌های جدید به سرعت و در زمان کوتاه وجود دارد. 

تجربه استفاده از دو واکسن mRNA تایید شده و استفاده شده در پاندمی کووید-۱۹ نشان داده است که این نوع واکسن‌ها ضمن اینکه یک استراتژی کارآمد برای به دست آوردن بالاترین سطح ایمنی خونی و سلولی در برابر  ویروس SARS-COV-2 (95-93% در واکسن های mRNA بر علیه SARS-CO-2) هستند، به عنوان یکی از بهترین انواع واکسن با امنیت بالا معرفی می‌شوند. 

mRNA پس از تزریق مدت زیادی در بدن باقی نمانده و سلول‌های بدن mRNA را در مدت چند روز بعد از تزریق واکسن از بین برده و حذف می‌کنند و تقریبا هیچ امکانی وجود ندارد که mRNA در این نوع واکسن‌ها وارد هسته سلول شده و ژن‌ها را تغییر یا تحت تاثیر قرار دهند. به همین دلیل واکسن‌های mRNA بسیار ایمن بوده و حتی برای گروه‌های پرخطر مانند زنان باردار و … نیز مناسب هستند.

هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد این نوع واکسن‌ها می‌تواند باعث ناباروری در زنان شوند. علاوه بر این، ناباروری به عنوان یک نتیجه از بیماری  COVID-19 شناخته نشده است و بیشتر نشان می‌دهد که پاسخ‌های ایمنی به ویروس، خواه ناشی از عفونت یا واکسن باشد، دلیل ناباروری نیست و اطلاعات نادرست نباید باعث شود زنان از واکسیناسیون برای جلوگیری از COVID-19 که یک بیماری بالقوه جدی و تهدیدکننده زندگی است، اجتناب کنند.  SARS-CoV-2 ویروسی است که باعث COVID-19 می‌شود. علائم COVID-19  متفاوت و غیرقابل پیش‌بینی است. بسیاری از افراد هیچ علامتی ندارند یا فقط بیماری خفیف دارند، در حالی که برخی از افراد دچار بیماری تنفسی شدید از جمله پنومونی و سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) می‌شوند که منجر به نارسایی چند عضوی و مرگ می شود. کُرِناپسین واکسنی بر پایه mRNA است؛ درواقع حاوی قطعه‌ای از ماده ژنتیکی ویروس SARS-CoV-2  است که به سلول‌های بدن دستور می‌دهد پروتئین سنبله (اسپایک) اختصاصی ویروس را بسازد. پس از اینکه فرد واکسینه شد، بدن او نسخه‌هایی از پروتئین اسپایک تولید می‌کند که باعث بیماری نمی‌شود و سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا واکنش دفاعی نشان دهد و پاسخ ایمنی در برابر SARS-CoV- 2 ایجاد کند. برخلاف گزارش‌های نادرست در رسانه‌های اجتماعی، این پروتئین با هیچکدام از پروتئین‌هایی که در تشکیل جفت در دوران بارداری دخیل هستند یکسان نیست.