*نویافت* یافتهها و کشفیات پزشکی نوین
نویسنده: مسلم صدقی
نانوذرات لیپیدی (LNPs) به عنوان سیستمهای ارسالی امن و موثر به طور گستردهای شناخته میشوند، اما تزریق درون وریدی به منظور تحویل عمومی محموله، به طور غالب تمایل کبدی و در مرتبه دیگر طحال دارند، از این رو کارایی آنها اصولاً به اهداف کبدی و سلولهای ایمنی محدود شده است.
با هدف تحویل رنا به دیگر اندام ها نظیر ریه، قلب، مغز استخوان و بافت عضلانی، مطالعات گستردهای در جهت گسترش کاربردهای درمان های مبتنی بر mRNA صورت پذیرفته است.
استراتژی های متعددی برای کاهش تمایل کبدی همچون افزودن توالیهای microRNA ضد کبد به mRNA، تغییر لیپید کمکی LNP، یا ترکیب عوامل هدفگیری فعال مانند آنتیبادیها است.
در پژوهش پیش رو از گروه کاترین وایتهد، ۵۸۰ لیپیدوئید قابل یونسازی تولید و برای ارسال به اهداف خارج از سلولهای کبدی مورد آزمون قرار گرفتند. از این تعداد، بیش از ۴۰ لیپیدوئید موجب بیان پروتئین در موشها شدند، که اکثریت آنها در کبد موش بیان شده بودند. به علاوه، تعدادی از LNPs حاوی لیپیدوئیدهای جدید با دمهای شاخهدار با اختصاصیتی درسطح سلول – مبتنی بر شیمی لیپید کمکی – mRNA را با قدرت به ریه منتقل کردند .
اضافه کردن لیپید کمکی DOPE در ۱۶ مولار درصد، امکان ارسال بسیار دقیق به سلولهای کشنده طبیعی (NK) و سلولهای دندریتیک در داخل ریه را فراهم کرد. از دیگر سو ، اضافه کردن لیپید کاتیونی DOTAP تمایل ریوی را بهبود بخشید، اما اختصاصیت سلولی را کاهش داده و باعث ترانسفکشن مساوی در سلولهای اندوتلیال و لنفوئیدی شد. علاوه بر این، فرمولاسیونهای DOTAP نسبت به فرمولاسیونهای DOPE سطوح آنزیمهای کبدی و سایتوکین را افزایش دادند که از این نظر کمتر مطلوب هستند.
این یافته ها معرف یک LNP شاخه دار جدید با توانایی منحصر به فردی برای ترانسفکشن انتخابی جمعیتهای سلولی ایمنی ریه -بدون استفاده از لیپیدهای کاتیونی کمکی مستعد سمیت-است.
این حامل نوین، نوید دهنده درمانهای RNA برای بیماریهای ریوی مرتبط با ناتوانی سلولهای ایمنی از جمله سرطان، عفونتهای ویروسی و اختلالات خودایمنی است.
منبع: